Последний звонок в нашей школе

Ученики кончают школу и готовятся к „Последнему звонку„.
Кто самый торжественный празнпра в их жизни Каждая школа проводит кто-то день поль-своему.Этот праздник радует учеников и преподаватели телец.Одни празднуют этот праздник в школе, другие выезжают за город.На этом празднике ученики празднуют и вспоминают год,проведённые в школе.Я видела  такие праздники,но я бы предложила проводить весело,петь и не забивать прошлое.Теперь каждый из учеников должен войти в новую жизнь.Кому придётся работать и учиться,а кому-просто учиться.На етом празднике ученики должны быть одеты очень скромно.Ученики должны быть похожи на учеников.Ничего лишнего не должны себе позволить .Присутствовать и видеть прощальный праздник на сцене очень трогательно.Но ученикам нельзя забывать школу и своих учителей.

Мой любимый уголок в моей школе.Где я люблю проводить время и почему

В каждой школе есть много уголков.Одны любят проводить время после уроков.Кто-то любит гулять во дворе после уроков.Для меня самое любимое место-школьная библиотека.
Сдесь можно найти уголок и читать любимие книги об истории Армении.
Знание истории любой странный помогают узнать о борьбе любого народа за свою независимость, узнать о сосдании письменности,литературы.
  Знание обогащает человека.Без знаний нельзя найти место в жизни.

Расскаать о школьной екскурсии

Я-ученица девятого класса.Я хотела бы рассказать о школьной жизни.Мы изучаем много предметов.Я получаю хорошие знания по этим предметам.Изучение предметов-главное в жизни ученика,чтобы понять многое в жизни.
Помимо уроков мы часто  ходим на экскурсии.Надо ииеть представление о городе,о музеях,выставках,не только в городе,но и за городом.
Екскурсии помогают нам знакомсться
 с местностью,с храмами,церквями с природой и с людьми.
Такие екскурсии помогают нам приобрести знания по истории,ггеографирафии.Человек должен знать не только историю своей страны,но об истории других стран.

Действительные причастия настоящего времени

1.строить-строится
2.лечащие
3.рацветающие
4.тающие
5.сверкающие
6.усиливающийся
7.приближающийся
8.относивщихся
9.создающая
10.скачущей
11.плачущего
12.бегающих,ваших.катающихся
13.учивщая

Замените причастие на активную конструкцию со, словов „которы„

1.Люти, которые живут в центре.

2.Студенты,которые не прошли тестирование.

3.Люти,которые живут  в центре.

4.Студенты которые,не пришли тестирование.

5.Люти которые получили диплом,изучают наши темы.

6.Примеры,которые приведены нами.

7.Факты,которые  проанализировано нами.

8.Проект, который создан О.Монферраном.

9.Игрушки,которые сделани из бумаги.

10.Профессор,кото который тчитает нам лекции.

Читать текст написать правильные причастия

1.Петербург, построенный в начале 18 века-один из самых красивых городов России.

2.Наши меценаты организовавшие экскурсию,были очень внимательны.

3.В школе изучат три главных законов механики,открывшие Иссааком Ньютон ом.

4.Для Анны Карениной её жизнь становится невыносимой.

5.Все преподаватели  работающие в нашем Университете  знают русский язык.

Стрательные причастия прошедшего времени

Написать-написанный
Рассказать-рассказанный
Показать-показанный
Прочитать-прочитпнный
Продать-проданный
Послать-поссланный
Дать-данный
Построить-построенный
Получать-полученный

Страдательные причастия настоящего времени

Проводить-проводимый
Анализиравать-анализироваемый
Выдвигать-выдвигаем
Исследовать-исследоваемый
Подтверждать-подтвеждаемый

Действительно е причастие прошедшего времени

Начинать-начинавший
Заканчивать-Заканчивавший
Закончить-закончивший
Останавливатсья-Останавливавший
Изучать-изучавший
Изучить-изучивший
Получать-получавший
Получить-получивший
Провести-проведший
Проводить-проводивший

Образовать действительные причастия настоящего времени

Читать-читающий
Бежать-бегающий
Смешить-смешащий
Сидеть-Сидящий
Работать-работающий

Изучать, услышать,придти,поднакомиться, окончить

1.Услышав по телефону о вашем приезде я постешил к вам.
2.Изучив оронетику,мы начали изучать грамматику.
3.Придя домой,лёг спать.
4.Окончив обед,мы  закурили.
5.Мы были очень довольны познакомвишись друг с другом.

Переходить, ложиться, любоваться, слушать, гулять, подниматься

1.Гулял в поле, девушка собирала цветы.
2.Поднимаясь на гору,мы смотрели на уходящие машины.
3.Слушая рассказ мы много смеялись.
4.Поет стоял на берегу моря,любулсь его болнами.
5.Переходя улицу в большом городе,я внимательно смотрел по сторонам.
6.Ложась,я думаю,что буду делать завтра.

1.Опоздав на поезду,мы поехали на машине.
2.Пеняв свою ошибку,мы извинились.
3.Проболев целый месяц я остался от занятий.
4.Хорошо отдохнуль летом,я ждал начала учебного года.
5.Встретившись  с товарищем,мы вспомнили наш поход.
6.Потеряль адрес,я не знал к кому обратиться.
7.Забыв  ключи,я не смог войти в дом.
8.Прочитавь рассказ,я пересказал своему другу.
9.Не заметив меня,они  свернули за угол.
10.Поднявшись на гору  мы увидели изулштельную панораму.
11.Устов от работать все решили отдохнуть.

Ուսումնական`Մայիս

Մայիսի 1-5

Գործնական քերականություն

Մայրենի լեզու, 7-8-րդ դասարան, էջ 150,  376, 377, 378
                                               
                                 376
                        Կետադրել
Կա մի գյուղ`Դրմբոն ճանապարհից հետո։

Ընկերներս գլխաբաց,չթև հասարակ շապիկներով,երկու տղա քայլում էին գետափով։

Ես ու իմ ընկեր`Անդոն,հաց էինք տանում նրա հոր բրուտ,Ավագի համար։

Կարմիր շորերով աղջիկը,այդ բարձրահասակ երեխան հեռացավ,կտուրից

Մենք`ես ու Ցոլակը մտանք բակ։

Մուշի մեջ երևաց ոսկե ծաղիկներով`Ազնոն դուստրը,իմ  վաղեմի ծանոթը։

Քամին աշխարհի հզոր ու անսանձ ոգին,վայրագ ուժով խառնեց-պղտորեց գետի անշարժ ջրերը։

Մեր երեխաների աչքը,չէր հեռանում արագիլներին։

Հովտի մեջ,հենց առվակի մոտ,երկնագույն երևացող սյուն էր կանգնած։

Հաջորդ տարի աշնան առաջին օրերին,մեր գազանանոցում մի հյուր ունեցանք`աֆրիկյան ջունգլիներից։

                          377

Պարզվում է,որ մարդու առողջական վիճակի նախ և առաջ (կախվել) կախված է եղել նրա մարդկային հարաբերություններից։Նախանձը,օրինակ,ոչ միայն որդու նման (կրծել) կրծում է մարդու հոգին և (տակնուվրա անել) տակնուվրա անում էությունը,այլև (առաջացնել)առաջացնում ստամոքսի խոց ու արյան ճնշման հիվանդություններ։Ահա թե ինչու են ասում{{Եթե չցանկանաս տառապել,մի`նախանձիր}}։Զրտպատությունը,վիրավորանքը,շողոքորտությունը,անտաշ վերաբերմունքն ու հայհոյանքը  նիկոտինի ու ալկոհոլի նման թունավորում է նաև մարդու օրգանիզմը։
Երկրում առաջին ծխողները եգիպտական փարավոնների են(լինել)եղել։Մ.թ.ա երկրորդ հազարամյակին վերաբերվող մի թանգարանում հնագետներ ծխելու հարմարանքներ են գտել։
Սենյակներ ներկելիս,պատուհաններն ու դռները փակ պիտի լինեն,որովհետև միջանցիք քամին ու խոնավ օդը չեն թողնում,որ  ներկը  հավասարաչափ(չորանալ)չորանա։

                        378
Տեքստը միայն պարզ նախադասություններով փոխադրիր

1980թ.հունվարին Ֆինլանդիայում նոր օրենք է ընդունվել,ըստ որ երկրի կրկեսներում փղերի ելույթներն արգելված են,որովհետև արևադարձային այդ կենդանիները վար են հաղթահարում`Սուոմիի ցուրտ կլիման։Փղերը միակը չեն նաև հիշատակվում են ռնգեղջյուրները ,զեբրերը,ջայլամները կոկորդիլոսները և կապիկները։Ֆինլանդիան միակ երկիրն է,որ այդպիսի օրենք է ընդունել։

Փոխադրություն

Գրականություն

Հայ ժամանակակից գրողներ- Հրաչյա Սարիբեկյան

Այնտեղ`աչքերդ երբ բացես

Հայ տղան մի անգամ արաբական շուկայում տեսնում է և սիրահարվում մի արաբ աղջկա։Աղջկան տեսնում և կորցնում ամբոխի մեջ,բայց հետո գտնում է։Պատմությունը շատ մեծ մտածելու տեղիք է տալիս։Սերը չի հարցնում ազգությունը,կրոնը,սովորությունները։ Իմ կարծիքով կապ չունի կրոնը կամ ազգությունը,եթե մարդիկ սիրում են միմյանց,ապա կարող ենք երջանիկ լինել։Պատմվածքում նաև պատմում էր նրանց հարաբերությունների մասին։Աղջիկը և տղան սիրում էին իրար,բայց նրանց կապը բերեց երկուսի կործանմանը։Աղջկա եղբայրները սպանեցին տղային։Պատմությունը մի տեսակ ինձ համար տխուր էր։Մինչև վերջին տողը կարդացել եմ հետաքրքրությամբ ու նոր սպասումներ։

Մայիսի 7-12

Գործնական քերականություն
Մայրենի լեզու, 7-8-րդ դասարան, էջ 151, 379

                            379
Սովորաբար մի առավոտ,նկարագի`ր այնպես,որ զգացվի

Ա.Քո առավոտները սիրում ես
Բ.Միապաղությունը քեզ հոգնեցրել է
Գ.Ինչ-որ անակնկալ է սպասվում

Սովորաբար ամեն  առավոտ սպասում եմ նոր ու նոր անակնկալների։Առավոտը օրվա սկիզբ է,որը պետք է ծաղկեցնես և գեղեցկացնես։Միապաղությունը անհետաքրքիր է,բայց մենք կարող ենք այն զարդարել և գունավորել։Առավոտ նաև լավ սկիզբ է մտածելու և խորհելու համար։Կարող ենք պլանավորել օրվա հետագա զարգացումները և կարգավորել օրակարգը։


                                                  Մայիսյան հավաք
                         
Մենք ունեցանք երկու հանդիպում մեկը գեղարվեստի հարդակում,իսկ մյուսը ավագի գրադարանում։Առաջին  հանդիպումը գեղարվեստի հարդակում էր մի, բանաստեղծ աղջկա մասին,իսկ մյուս հանդիպումը քննարկում էր ճանապարհորդությունների մասին։Երկու հանդիպումնել շատ հետաքրքիր էր։Տպավորիչ էր ճանապարորդությունների մասին թեման։Ճանապարհորդությունները մարդու կյանքում կարևոր են,որովհետև մարդը ձեռք է բերում ազատություն և ավելի լավ է ճանաչում աշխարհը։Զգացողությունները տարբեր են։

Գյումրեցիներին մենք դիմավորեցինք և ցույտ տվեցինք մեր դպրոցում։Մենք գնացել էինք Գյումրի երկու ամիս առաջ և նրանք մեզ շատ լավ ընդունեցին։Մայիսի 18-ին Գյումրեցիները եկան Երևան։Մենք նրանց ցույցտվեցինք մեր դպրոցը։Նրանց հեՏ շատ հետաքրքիր էր։Հետո գնացինք հրաձգարան,իսկ դրանից հետո գնացինք Նոր դպրոց։Նրանք  նախաճաշեցին հետ եկանք դպրոց և տեսանք միջացառումը։Միքիչ մնացին նրանք և գնացին։

Մայիսի 19-մենք գնացինք Ծաղկեվանք։Օրը շատ հետաքրքիր և ուրախ։Մենք քայլեցինք,ծաղիկ հավաքեցինք և գնացինք Կարբիի ձոր և մի քանի ժամ այնտեղ մնալուց հետո վերադարձանք։





Փոխադրություն

Գրականություն
Ուսումնական նախագիծ «Հայ ժամանակակից գրողներ»

Մայիսի 14-19

Փոխադրություն

Գրականություն

Հեղինակային կրթական ծրագրերի մայիսյան հավաք

Մայիսի 21-25

Հայրենագիտական- արշավախմբային ճամփորդություն Սյունիք

Гюмри

Гюмри – второй по величине город в Армении. Он расположен на Ширакском плато, которое пересекает несколько горных ущелий. Сам город находится в непосредственной близости от северных отрогов горы Арагац. В Гюмри сосредоточено множество полезных ископаемых, а вся южная часть города находится над артезианским бассейном. Если в 1840 году население города насчитывало всего 600 человек, то сегодня здесь проживает более 146 тысяч.

В древности, на месте города находилось поселение Кумайри. Название поселения происходит от имени древнего племени, населявшего эту территорию – киммерийцев (современники скифов). Впервые о Кумайри упоминается в VII-VI в. до н.э. В средние века город стал называться Гюмри. Он долгое время принадлежал арабам, затем туркам и персам. В ходе русско-персидских войн Кумайри в 1804 году входит в состав Российской империи, а в 1837 на территории Кумайри закладывается русская крепость Александрополь в честь супруги Николая I императрицы Александры Фёдоровны. С этого момента начинается развитие города. В конце XIX века здесь был построен железнодорожный узел, благодаря которому город стал одним из центров торговли в Закавказье. В 1924 году город был переименован в Ленинакан, а после провозглашения независимости Армении вновь получил название Гюмри.

Сегодня Гюмри – это промышленный центр. Здесь есть краеведческий музей, историко-культурный заповедник, картинная галерея, кроме того в городе находится пять церквей, монастырь и православная часовня. Самой красивой и исторически ценной из них считается Церковь Аменапркич (Церковь Всеспасителя). Она была возведена в 1860-1873 гг. по проекту Тадевоса Андикяна. Церковь была построена по образу Анийского кафедрального собора (Турция), но при этом церковь Аменапркич более просторна и имеет окна круглой формы. В западной части церкви находится колокольня. Изнутри церковь богато отделана различными орнаментами. В советский период церковь была закрыта, а колокольня в 1937 году взорвана. В 1988 году во время Спитакского землетрясения церковь была почти полностью разрушена, но по инициативе Рафаэля Егояна были начаты восстановительные работы, которые ведутся до сих пор.

Еще одной достопримечательностью города является памятник Вардану Мамиконяну, открытый в честь всенародного армянского героя, защитника христианской веры, погибшего в 26 мая 451 года в Аварайрской битве с иранскими Сасанидами. Спарапет (главнокомандующий) Вардан Мамиконян и погибшие с ним воины причислены армянской апостольской церковью к лику святых.

Еще одним памятником царского периода в истории города является Александропольская или Черная крепость. Крепость очень хорошо сохранилась. Она представляет собой полукруглые казармы, остатки казачьего поста и слободы. Крепость предназначалась для охраны российских границ от персидских и турецких войск. В XIX веке это был центр города Гюмри. В ходе раскопок под крепостью были обнаружены более древние культурные пласты. Это говорит о том, что крепость была построена на месте более древнего сооружения.

Մայիսի 2-8

• Մետաղների ընդհանուր բնութագրումը, ատոմների կառուցվածքը

• Մետաղների  դիրքը  քիմիական  տարրերի  պարբերական  համակարգում

• Մետաղական  քիմիական կապը

• Մետաղների ֆիզիկական  հատկությունների

• Մետաղների քիմիական հատկությունները՝ փոխազդեցությունը  պարզ  և  բարդ  նյութերի  հետ

• Մետաղների ստացման եղանակները`լաբորատորիայում և արդյունաբերական                                                                                                                                                                                                                                                                Անհատական-հետազոտական  աշխատանքների  թեմաները. 
•  Մետաղների  կիրառման  բնագավառները:

• Ալկալիական մետաղներ՝ նատրիում, կալիում: 

• Մագնեզիում, կալցիում: Ջրի  կոշտությունը  և  վերացման  եղանակները:

• Ալյումին:

• Երկաթ:                                                                                                                                                                                        Անհատական-հետազոտական  աշխատանքներում  պիտի  լինեն  հետևյալ  հարցերի  պատասխանները.
• Տարրի  դիրքը  քիմիական  տարրերի  պարբերական  համակարգում: Ատոմի կառուցվածքը՝բաղադրությունը, էլեկտրոնային  բանաձևը:Վալենռտականությունը  և  օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում՝օրինակներ:

• Տարածվածությունը  բնության  մեջ:
• Ֆիզիկական  հատկությունները:
• Քիմիական  հատկությունները:
• Ստացման  եղանակները:
• Կիրառման  բնագավառները:

Реклама

Մուտացիա

Մուտացիա,  գենոտիպի կայուն (այսինքն՝ այնպիսին, որ կարող է ժառանգվել տվյալ բջջի կամ օրգանիզմի սերնդների կողմից) փոփոխություն, որn իրականանում է արտաքին կամ ներքին միջավայրի ազդեցության տակ։ Մուտացիաների առաջացման պրոցեսը ստացել է մուտագենեզ անվանումը։



                                                Մուտացիայի պատճառներ

• ինքնաբուխ, առաջանում են ինքնաբերաբար օրգանիզմի ողջ կյանքի ընթացքում իր համար նորմալ շրջակա միջավայրի պայմանների դեպքում ${\displaystyle 10^{-9}}$ - ${\displaystyle 10^{-12}}$ մոտավոր հաճախականությամբ յուրաքանչյուր նուկլեոտիդի բջջային գեներացիայիընթացքում,
• աջակցված, գենոմի ժառանգվող փոփոխությունները, որոնք առաջանում են շրջակա միջավայրի ոչ բարենպաստ ազդեցության կամ արհեստական պայմաններում այս կամ այն մուտագեն ազդեցությունների արդյունում։

Մուտացիաների առաջացմանը հանգեցնող հիմնական պրոցեսներն են՝ ԴՆԹ-ների կրկնապատկումը, ԴՆԹ-ների վերականգնման խախտումները և գենետիկական ռեկոմբինացումը։

Մուտացիաների կապը ԴՆԹ-ի կրկնապատկման հետ

Բազում ինքնաբախ նուկլեոտիդների քիմիական փոփոխությունները հանգենում են մուտացիաների, որոնք առաջացնում են կրկնապատկման ժամանակ։ Օրինակ՝ ցիտոզինի ամինազերծման հետևանքով ԴՆԹ-ի շղթա կարող է ներառվել ուրացիլը(առաջանում է ՈՒ-Գ զույգ համապատասխան Ց-Գ զույգի փոխարեն)։ ԴՆԹ-ի կրկնապատկման ժամանակ ուրացիլի փոխարեն շղթա է մտնում ադենինը՝ առաջացնելով ՈՒ-Ա զույգ, իսկ հաջորդ կրկնապատման ժամանակ այն փոխարինվում է Տ-Ա զույգով, այսինքն՝ իրականանում է տրանզիցիա կամ փոխարինում (պերիմիդինի կետային փոխարինումը մեկ ուրիշով կամ պուրինի փոխարինումը մեկ այլ պուրինով)։

Մուտացիաների կապը ԴՆԹ-ի վերակառուցման (ռեկոմբինացում) հետ

Վերակառուցման հետ կապված գործընթացներից մուտացիաները առավել հաճախ հանգեցնում են ոչ հավասար կրոսինգովերի։ Այն սովորաբար իրականանում է այն դեպքերում, երբ քրոմոսոմում առկա են ելակետային գենի մի քանի դուպլիկացված պատճեներ, որոնք պահպանել են նման նուկլեոտիդային հաջորդականություն։ Ոչ հավասար կրոսինգովերի արդյունքում վերակառուցվող քրոմոսոմներից մեկում իրականանում է դուպլիկացիա, իսկ մյուսում դելեցիա։

Մուտացիաների կապը ԴՆԹ-ի վերականգնման հետ

ԴՆԹ-ի ինքնաբախ վնասվածքները բավական հաճախ են հանդիպում, այսպիսի դեպքեր տեղ են գտնում յուրաքանչյուր բջջում։ Նման վնասվածքների հետևանքների վերացման համար գոյություն ունեն հատուկ ռեպարացիոն մեխանիզմներ։ (Օրինակ ԴՆԹ-ի սխալ հատվածը կտրվում և դրա փոխարեն վերականգնվում է ելակետայինը)։ Մուտացիաներն առաջանում են միայն այն ժամանակ, երբ ռեպարացիոն մեխանիզմը ինչ-որ պատճառով չի աշխատում կամ էլ չի հասցնում հեռացնել վնասվածքները։ Մուտացիաները, որոնք առաջանում են վերականգնման համար պատասխանատու սպիտակուցները կոդավորող գեներում, կարող են հանգեցնել այլ գեների մուտացիայի հաճախականության բազմակի անգամ ավելացմանը (մուտատոռ էֆեկտ) կամ նվազեցմանը (հակամուտատոռ էֆեկտ)։ Այսպես՝ ծայրահեղ վերականգնման համակարգի շատ ֆերմենտների գեների մուտացիաները հանգեցնում են մարդու սոմատիկ բջիջների մուտացիաների հաճախականությունների կտրուկ բարձրացմանը, և դա էլ իր հերթին հանգեցնում է պիգմենտային քսերոդերմիայի կամ չարորակ ուռուցքային ծածկույթի զարգացմանը։

Ժառանգական հիվանդություններ

Ժառանգական հիվանդություններ, մարդկանց ժառանգական հիվանդությունները բազմաբնույթ դրսևորումներ ունեն։ Ներկայումս այդ հիվանդությունների լիարժեք դասակարգում չկա, քանի որ դժվար է որոշել այս կամ այն ժառանգական ախտաբանության հիմքում ընկած չափանիշների շրջանակը, որոնցով հնարավոր է դրանք տար

Հիանդություններ

Ժառանգական հիվանդությունների մեծ մասի հիմքում ընկած է որոշակի գենի մուտացիան։ Մուտացիայի ենթարկված գենի գործունեության արդյունքում սինթեզվում է փոփոխված կառուցվածքով սպիտակուց (ֆերմենտ), որն էլ հանգեցնում է նյութափոխանակային գործընթացների շղթայի համապատասխան փուլի խանգարումների։ Այդպիսի փոփոխություններն անվանում են «մետաբոլիզմի բնածին խանգարումներ»։ Ներկայումս հայտնի են մարդու ավելի քան 3000 ժառանգական հիվանդություններ։ Դրանց մի մասը որոշվում են այնպիսի գեներով, որոնց գործունեությունը կախված չէ միջավայրի պայմաններից։ Դրանք առավելապես մոնոգենային մենդելյան տիպով ժառանգվող հիվանդություններ են. օրինակ՝ ֆենիլկետոնուրիան (ֆենիլկետոնամիզություն), հեմոֆիլիան (արյան ոչ բնականոն մակարդելիություն) և այլն։ Կան հիվանդություններ, որոնց պայմանավորող գեների ազդեցությունն այս կամ այն չափով կախված է շրջակա միջավայրի անբարենպաստ պայմաններից։ Օրինակ՝ պոդագրա (հոդատապ) հիվանդությունը, որը ոչ ճիշտ սնման հետևանք է։ Բազմագործոն ժառանգական հիվանդությունների դեպքում ևս միջավայրի գործոնները որոշակի դեր են խաղում, սակայն կարևոր է նաև դրանց նկատմամբ մարդկանց ունեցած ժառանգական նախատրամադրվածությունը։ Այդպիսի հիվանդությունների շարքին են դասվում ստամոքսի խոցային հիվանդությունը, չարորակ ուռուցքների շատ տեսակներ և այլն։ Քննարկենք ժառանգական հիվանդությունների մի քանի օրինակներ։

Ալկապտոնուրիա

Այս հիվանդությունը պայմանավորված է օրգանիզմում հոմոգենտիզինաթթվի օքսիդազ ֆերմենտի ոչ բավարար քանակով, ինչի հետևանքով այդ թթուն հեռացվում է մեզի հետ, որն էլ լույսի տակ հիմնային միջավայրում (ալկալու ավելացման դեպքում) սևանում է։ Նորածնի բարուրի վրա սև բծերն իսկույն նկատելի են դառնում։ Հոմոգենտիզինաթթուն կուտակվելով օրգանիզմում՝ կապվում է հոդաճառների կոլագենի հետ, ինչը կարող է հանգեցնել հոդաբորբի։ Ալկապտոնուրիան օրգանիզմում որոշակի արգասիքների ավելցուկային կուտակմամբ պայմանավորված գենետիկական խանգարումների օրինակ է։

Ֆենիլկետոնուրիա

Ինչպես ալկապտոնուրիան և ալբինիզմը, սա նույնպես կապված է արոմատիկ ամինաթթուներից մեկի՝ ֆենիլալանինի փոխանակության գենետիկապես պայմանավորված խանգարման հետ։ Այս հիվանդությամբ տառապող մարդկանց մոտ խաթարված է ֆենիլալանինի փոխարկումը թիրոզինի։ Գունակի (պիգմենտի) անբավարար քանակի պատճառով, հիվանդի մազերը և մաշկը սովորաբար բավական բաց գունավորում են ունենում, բայց ոչ այն աստիճան, ինչպես ալբինիզմի դեպքում է, քանի որ թիրոզինի որոշակի քանակ միշտ անցնում է օրգանիզմ սննդի հետ։ Այս հիվանդության ցայտուն ախտանիշներից է մտավոր զարգացման խիստ դանդաղումը, ինչը, հավանաբար, գլխուղեղի վրա ֆենիլալանինի արգասիքների ունեցած ազդեցության հետևանք է։ Ֆենիլալանինի որոշ արգասիքներ, այդ թվում ֆենիլպիրոխաղողաթթուն, մեզի հետ հեռացվում են, ինչն էլ հնարավոր է դարձնում հիվանդության ախտորոշումը։

Գալակտոզեմիա

Գալակտոզ-1-ֆոսֆատուրիդիլտրանսֆերազ ֆերմենտի ակտիվությունն ընկնում է 90%-ով և նույնիսկ մինչև 0։ Հիվանդությունը դրսևորվում է միայն հոմոզիգոտ վիճակում, իսկ հետերոզիգոտների մետ ֆերմենտի ակտիվությունը բավական բարձր է (նորմալ ակտիվության մոտ 50%)։ Հիվանդության դեպքում խանգարվում է գալակտոզից գլյուկոզի առաջացումը մարդու աղիներում։ Քանի որ գալակտոզը մտնում է մայրական կաթի բաղադրության մեջ, հետևաբար գալակտոզեմիայի դեպքում դիտվում են գալակտոզով օրգանիզմի թունավորում, հիպոգլիկեմիա և ամինաթթուների փոխանակության խանգարումներ։ Գալակտոզեմիայով հիվանդ երեխայի մոտ զարգանում են դեղնախտ, դիսպեպտիկ խանգարումներ, լյարդի և փայծաղի վնասում և, որ ամենակարևորն է, թուլամտություն։ Հիվանդացությունը կազմում է 1։50.000 նորածին։ Սննդակարգում կաթնաշաքարի բացակայությունը կանխարգելում է նշված ախտանիշների զարգացումը։ Հիվանդությունը ժառանգվում է ռեցեսիվ տիպով։

Շաքարային դիաբետ (շաքարախտ)

Շաքարային դիաբետի (շաքարախտի) առաջին տիպը կապված է ինսուլին հորմոնի բացարձակ անբավարարության հետ։ Բուժումն իրականացվում է սովորաբար խոշոր եղջերավոր անասունի ենթաստամոքսագեղձից անջատված հորմոնի ենթամաշկային ներարկմամբ։ Սակայն սա հիվանդի օրգանիզմում կարող է առաջացնել անցանկալի, ալերգիկ ռեակցիաներ, որոնցից կարելի է խուսափել՝ օգտագործելով մարդու ինսուլինային գեն ներկառուցված բակտերիաներից ստացված հորմոնը։ Ինսուլինի այդ պատրաստուկներն օժտված են այնպիսի անտիգենային բնութագրերով, որոնք լրիվ համապատասխանում են մարդու ինսուլինին

Դաունի համախտանիշ

Դասվում է, այսպես կոչված, քրոմոսոմային հիվանդությունների շարքին, որոնք, որպես կանոն, չեն ժառանգվում՝ ծնողների օրգանիզմում ընթացած գամետոգենի հետևանքով քրոմոսոմների նորմալ թվաքանակի խախտման պատճառով։ Քանի որ այս հիվանդությունները գենետիկական ապարատի խանգարումներ են, դրանց նույնպես դասում են ժառանգական հիվանդությունների թվին։ Դաունի համախտանիշի դեպքում հիվանդի քրոմոսոմների թվաքանակը մեկով ավելանում է՝ դառնալով 47 (քրոմոսոմների 21-րդ զույգը ներկայացված է լինում 3 քրոմոսոմով` տրիսոմիա): Հիվանդության հաճախականությունն է` 1։ 750 նորածին, սեռերի հավասար հավանականությամբ։ Հիմնական հատկանիշներից են դեմքի մոնղոլոիդ կազմվածքը և թուլամտությունը։ Դաունի համախտանիշն ուղեկցվում է սրտի արատներով, խոշոր անոթների կառուցվածքի, մարսողական համակարգի խանգարումներով, չարորակ ուռուցքների զարգացմամբ և, որպես հետևանք, կարճակյացությամբ։ Ենթադրվում է, որ հիվանդությունը կառուցվածքային և կարգավորող գեների գործունեության արգասիքների՝ տրիսոմիայի պատճառով առաջացած անհավասարակշռության հետևանք է։

Էդվարդսի համախտանիշ

Եվս քրոմոսոմային հիվանդություն է, միայն այն տարբերությամբ, որ տրիսոմիա է դիտվում քրոմոսոմների 18-րդ զույգում։ Հիվանդության հաճախականությունն է՝ 1։7000 նորածին, իգական և արական սեռերի հարաբերությունը 3։1 է։ Էդվարդսի համախտանիշի ֆենոտիպային դրսևորումները բազմազան են։ Ամենաբնորոշ դրսևորումներն են՝ հոգեշարժական զարգացման հապաղումը և նույնիսկ դադարումը, սրտի բնածին արատները, կմախքի մկանունքի և ճարպային հյուսվածքի թերզարգացումը, դեմքի և գանգի կառուցվածքի շեղումները և այլն։ Կյանքի տևողությունը խիստ կարճ է, երեխաների 90%-ը մահանում է 1 տարին չբոլորած՝ զարգացման ծանր արատների և վարակիչ հիվանդությունների հետևանքով։

Պատաուի համախտանիշ

Քրոմոսոմների 13-րդ զույգում տրիսոմիայի հետևանք է։ Հիվանդության հաճախությունն է՝ 1։6000 նորածին, սեռերի հավասար բաշխմամբ։ Հիվանդ նորածինները ևս ունենում են մեծ թվով տեսանելի անոմալիաներ, որոնք արագորեն դրսևորվում են նաև գլխուղեղային, սրտային, երիկամային և այլ արատերի տեսքով։ Զարգացման նման ծանր արատները հանգեցնում են մահվան 1, հազվադեպ՝ մինչև 2-3 տարեկան հասակում։

։

Աստղագիտության ժագումը և զարգացումը

Աստղագիտությունը գիտություն է տիեզերքի,երկնային մարմինների և նրանց հետ կապված երևույթների մասին.Ուսումնասիրում է երկնային  մարմինների շարժումները և փոխազդետությունը ,ֆիզիկական բնույթն ու վիճակը ծագումն ու զարգացումը,տիեզերքում կյանքի և բանականության հնարավոր գոյության խնդիրները.

Աստղագիտությունը հնագույն  գիտություններից է և առաջացել է առօրյա խնդիրներ լուծելու համար.Անծայրածիր  տափաստաններում քոչվոր  ցեղերը,բաց ծովում  նավարկողները տարածության մեջ կողմնորոշվելու համար,որպես հուսալի ուղեցույցներ,ընկրել են Արեգակը,Լուսինըաստղերը,հորիզոնի կողմերը.

Աստղագիտությունը՝որպես  գիտություն,ձևավորվել և զարգացման բարձր մակարդակի է հասել դեռևս Հին աշխարհում.


Եգիպտոսում աստղագիտությունն սկսել է զարգանալ մ:թ:ա  IV հազարամյակից.Եգիպտացիներն օր բաժանել են 24 ժամի,ամիսը՝30օրվա,իսկ տարին բաղկացած էր  12 ամիսներից և ուներ 365: Մ թ ա երկրորդ հազարամյակում եգիպտական քրմերը երկինքը բաժանել են  36 հասարակածա-խավարածրային համաստեղությունների.


Անգլիայի Սթոունհենջ մեզալոթային աստղադիտարանը

Տամար-աստղադիտարան մայաների Չիչեմ-Իցա Մեքսիկա

Ըստ տեսական ուսումնասիրության խնդիրների՝աստղագիտության մեջ առաձնացնում են հետևյալ բաժիները.

Տեսական աստղագիտություն,զբաղվում է երկնային լուսամուտների  տեսանելի դիրքերի  դիտումների հիման վրա մաթեմատիկական մեթոդների մշակմամբ՝որոշելու համար լուսատուների  շարժման ուղեծրերը.

Երկնային մեխանիկա ուսումնասիրում է երկնային մարմինների շարծման օրենքները,նրանց զանգվածները,ձևերի և համակարգերի կայունության պայմաները.

Աստաֆիզիկան ուսումնասիրում է երկնային մարմիների կառուցվածքը ,ֆիզիկական հատկությունները և քիմիական բաղադրությունը.

Տիեզերածնության ուսումնասիրում է երկնային մարմիների,այդ թվում նաև  Արեգակնային համակարգի առաջացումն  ու զարգացումը\;

Տիեզերաբանություն ուսումնասիրում է տիեզերքի ՝որպես ամոջության,կառուցվաշքի  ու զարգացման օրինաչափությունները՝փորձելով պատասխանել\<<Ինչպես է առաջացել տիեզերքը>> և << Ինչ է սպասում րան ապագայում>>հարցերին;

Երգ երգոց

Քահանա Մարինիոնը  բարձրահասակ և նիհար մարդ էր.Նա հոգևորական էր,և խուսափում էր կանանցից.Նա կարծում էր,որ կանայք են մեղավոր նախադարում տեղի ունեցած  սխալի պատճառով.Նրա համար անքննելի էին Աստծո գործերը.Նա նման չէր մյուս քահանաներին.Նա ուներ Ժաննա անունով մի քրոջ աղջիկ;Աղջկա խնամակալությամբ քահանան էր զբաղվում.Նա աղջկան շատ էր սիրում և ցանկանում դաստիարակել իր ձևով.Նրան  լուրջ խրատնել տալու ժամանակ աղջիկը  սկսում էր ծիծաղել.Աղջիկը կենսուրախ ու զվարթ էր.Երբ քեռին բարկանում էր նրա վրա նա գալիս  համբուրում ու գրկում էր:Մի անգամ ժամհարը  քահանային ասաց,որ  աղջիկը ամեն երեկո՝ժամը 10-ին դուրս է գալիս և կեսգիշերին վերադառնում տուն:Քահանան չղանյացած մտածում էր.Եկավ գիշերը և քահանան ձեռնափայտը ձեռքին,ատամները ճռճռացնելով դուրս է գալիս տնից.Դուրս գալուց կագնեց և նայեց լուսնին.Տեսարանը շատ գեղեցիկ էր և նա զմայլվում էր բնությամբ.Նա մտածում էր,որ մարդիկ քնած էին ու ողջ աշխարհը քնած է ում համար է այս ամեն ինչը.Մեկել գետի մոտից տեսավ մի ստվեր՝ տղայի և աղջկա;Կարծես նրանք ավելի գեղեցկացնեին այս ամենը;Քահանան մտածեց,որ Աստծո կամքն է  և  իրավունք չունի սիրո տաճարում մնալու;Քահանան շփոթված հեռացավ այնտեղից.

Էլեկտրական հոսանքի աշխատանք և հզորություն

Էլեկտրական հոսանքի աշխատանք և հզորություն , փակ էլեկտրական շղթայի որևէ տեղամասով լիցք տեղափոխելիս էլեկտրական դաշտը կատարում է աշխատանք, որն անվանում են էլեկտրական հոսանքի աշխատանք։ Համաձայն բանաձևի` այդ աշխատանքը կարելի է հաշվել, եթե հայտնի է տրված տեղամասում էլեկտրական լարումը` A=qU, որտեղ A-ն հոսանքի աշխատանքն է, U-ն՝ լարումը շղթայի տեղամասում, q-ն՝ այդ տեղամասի կամայական լայնական հատույթով t ժամանակում անցած լիցքը։ Քանի որ q=It, որտեղ I-ն հոսանքի ուժնն է տեղամասում, ապա A=IUt։

Այսպիսով՝ հաստատուն էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը շղթայի որևէ տեղամասում հավասար է հոսանքի ուժի, լարման և այն ժամանակի արտադրյալին, որի ընթացում այդ տեղամասով հոսանք է անցել։ Միավորներ միջազգային համակարգում էլեկտրական հոսանքի աշխատանքն արտահայտվում է ջոուլով (Ջ)։

Հզորությունը հավասար է աշխատանքի հարաբերությանն այն ժամանակին, որի ընթացքում այդ աշխատանքը կատարվել է։ Էլեկտրատեխնիկայում հզորությունը սովորաբար նշանակում են P տառվ։ Հետևաբար, ըստ սահմանման, P=A/t։ Նկատի ունենեալով բանաձևը՝ հոսանքի հզորությունը հաշվելու համար կունենանք հետևյալ արտահայտությունը՝ P=IU։

Միվաորների միջազգային համակարգում հզորությունն արտահայտվում է վատտով (Վտ), ընդ որում, 1Վտ=1Ջ/վ։ Բանաձևի հիման վրա 1 վատտը կարող ենք ներկայացնել նաև հետևյալ կերպ՝ 1Վտ=1Ա*1Վ=1Ա*Վ։

Բացի վատտից` օգտագործում են նաև կիլովատտ (կՎտ), մեգավատտ(ՄՎտ), միլիվատտ (մՎտ) միավորները`

1կՎտ=103Վտ=1000Վտ

1ՄՎտ=106Վտ=1000000Վտ

1մՎտ=10−3Վտ=0.001Վտ

P=A/t բանաձևից հոսանքի աշխատանքը կարող ենք արտահայտել հոսանքի հզորության և ժամանակի արտադրյալով՝ A=Pt։

Հետևաբար՝ կարող ենք գրել՝ 1Ջ=1Վտ*1Վ=1Վտ*վ։

Բանաձևը հնարավորություն է տալիս հոսանքի աշխատանքն արտահայտել նաև ոչ համակարգային միավորով։ Քանի որ գործնականում հաճախ ավելի հարմար է ժամանակն արտահայտել ժամով, իսկ հզորությունը՝ կիլովատտով, ուստի բնական է հհոսանքի աշխատանքի ոչ համակարգային միավորն անվանել կիլովատտ-ժամ։ Այսպիսով՝

1կՎտ-ժ=1000Վտ*3600վ=3600000Վտ*վ=3.6*106Ջ=3.6ՄՋ

Կենցաղում, տեխնիկայում տարբեր սպառիչների ծախսած էլեկտրաէներգիան չափում են հատուկ սարքով՝էլեկտրաէներգիայի հաշվիչով։ Հաշվիչում ալյումինե սկավառակը հորիզոնական դիրքով դրվում է 2 էլեկտրամագնիսական բևեռների միջև։ Էլեկտրամագնիսներից մեկը՝ ամպերաչափի, իսկ մյուսը՝ վոլտաչափի բաղկացուցիչ մաս է։ Առաջին էլեկտրամագնիսի փաթույթը սպառիչին միացված է հաջորդաբար, իսկ երկրորդինը՝ զուգահեռ։ Սպառիչով հոսանք անցնելիս ալյումինե սկավառակը պտտվում է, ընդ որում, պտտման արագությունը համեմատական է ինչպես սպառիչով անցնող հոսանքի ուժին, այնպես էլ՝ սպառիչում լարմանը։ Իսկ սկավառակի կատարած պտույտների թիվը հնարավորություն է տալիս դատելու որևէ ժամանակում հոսանքի աշխատանքի մասին։